حمایت از کودکان، به خصوص دختران در ازدواج از موضوعات مهم در بحث‌های حقوق بشری است که در سراسر دنیا به آن توجه شده و بیشتر کشورها بر اساس قوانین و رسوم خود، حداقل سن ازدواج را برای کودکان در نظر گرفته‌اند.

موضوع ازدواج پیش از سن بلوغ در خصوص پسران کمتر موضوعیت دارد، اما در خصوص دختران از گذشته رواج داشته و هنوز هم در بخش‌هایی از کشور وجود دارد. در این مطلب از مجله دلتا به ازدواج پیش از سن بلوغ می‌پردازیم.

ازدواج پیش از سن بلوغ

مسلما ازدواج زودرس جوانان به محض رسیدن به سن بلوغ در صورتی که به سیاست‌های اجتماعی و فرهنگی یک کشور لطمه وارد سازد، صحیح نبوده و خود سرمنشا بسیاری از مشکلات تربیتی و اخلاقی خواهد بود.

پای‌بندی به برخی سنت‌ها، ازدواج‌های فامیلی، رسوم قبیله‌ای و مسائلی از این دست باعث شده تا هنوز در برخی مناطق، آداب ازدواج با قوانین رسمی متفاوت باشد.

بر اساس ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی: «عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط مصلحت با تشخیص دادگاه صالح.»

در چه شرایطی می‌توان زیر سن قانونی ازدواج کرد؟

با اینکه ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی صراحتاً حداقل سن را برای دختران ۱۳ سال و برای پسران ۱۵ سال تمام شمسی اعلام کرده است، استثنائاتی وجود دارد که با وجود این شرایط، می‌توان زیر سن قانونی ازدواج نمود:

۱– اذن ولی: ولی باید اراده خود را مبنی بر ازدواج فرزند اعلام نماید و صرف موافقت لازم است ولی کافی نیست.

۲– رعایت مصلحت فرزند: در حقیقت مصلحت امری نسبی است و رعایت مصلحت بسیار دشوار است و به موارد متفاوتی از قبیل وضعیت خانوادگی، شرایط اقتصادی و تحصیلی، الزامات قانونی، شرایط اجتماعی و … بستگی دارد.

۳– تشخیص دادگاه: از مهم‌ترین شروطی که باعث می‌شود حقوق کودکان تأمین شود آن است که دادگاه نیز در این امر دخالت کند.

در این خصوص خبر”جان باختن کودک ۱۳ ساله سیستان و بلوچستانی هنگام زایمان”، همان چیزی است که این روزها صفحات مجازی فعالین حوزه زنان و کودکان را پر کرده است.

خبری که با وجود تکذیب آن از سوی وزارت بهداشت، بهانه‌ای شد تا بار دیگر ضعف ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی در معیارهای تشخیص مصلحت ازدواج کودکان به قانون‌گذار یادآوری شود و همچنان نگرانی از جان باختن کودک همسران ۱۳ ساله و کمتر، آن هم به هنگام زایمان در بین فعالین حوزه زنان و کودکان وجود داشته باشد.

در نهایت باید گفت: تصویب قوانین صحیح برای منع ازدواج کودکان، اولین قدم برای مقابله با پدیده کودک همسری و حمایت از حقوق کودک است و این موضوع یک اقدام ضروری است.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با دیگر نکات حقوقی مطلب مجازات جلوگیری از ملاقات فرزند را مطالعه کنید.